door Adinda Cocquyt — 21.04.21

Ik las onlangs een Facebookpost van iemand die fietsers oproept om veel zichtbaarder te zijn in het (stads)verkeer, vooral ‘s avonds en ‘s nachts.
Schone en misschien ook nodige boodschap, daar niet van.

MAAR. HET. WAS. DE MANIER. WAAROP.

Hij formuleerde zijn zinnen op zodanige wijze dat ik bij mij mezelf lichte vormen van diep innerlijke agressie ontwaarde. Het was ontzettend betuttelend, kleinerend, vernederend, beschuldigend, met de vinger wijzend.
En uit zijn tekst bleek dat hij zelf totaal geen verantwoordelijkheid nam als automobilist.

Gemakkelijk zo.
De schuld op een ander steken zonder de hand in eigen boezem, zonder je in te leven in de ander, zonder de mogelijkheid te opperen dat je misschien zélf ook een verantwoordelijkheid draagt, dat jij ook deel uitmaakt van de situatie, dat it takes two to tango. 🤔

Schuld en schaamte zijn zo'n gemeengoed in onze maatschappij dat we er ons quasi geen vragen bij stellen.
Het is een typisch westers gegeven. Maar oh boy, wat vormt het de oorzaak van onnodig veel leed.

Stel je eens voor.

Stel je eens voor dat schuld en schaamte niet bestaan.
Hoe zouden we dan omgaan met elkaar?
Hoe zouden we reageren als er iets fout loopt?
Als de ander of jijzelf oorzaak zijn van een bepaalde situatie met eerder vervelende gevolgen?

Het gevolg zelf zal misschien even vervelend zijn, maar er zou allicht veel minder pijn in ons binnenste of dat van de ander aanwezig zijn.
We zouden een oplossing zoeken voor het probleem, we zouden samenwerken, we zouden leren uit onze fouten, we zouden het beter (proberen) doen.
Zonder de zware last van schuld en schaamte mee te zeulen.

Waar komt dat zot idee toch vandaan dat we maar in staat lijken te zijn iets te leren als het ons eerst pijn doet? 🤷🏻‍♀️

Terug naar het moment. Ik las de post en ik voelde mijn temperatuur stijgen. Ik was mij er keihard van bewust. Iets in mij was geraakt, ik nam het persoonlijk. En dat veroorzaakte kortsluiting in mijn hoofd. Ik weet dat het irrationeel was omdat mijn reactie tot het gebeurde (= het lezen van een FB-post, begot, niet eens tot mij persoonlijk gericht) niet in verhouding was.

Ik zat keihard op mijn paard en helemaal klaar om een pinnig antwoord te schrijven. Echt, de stoom kwam uit mijn oren, mijn hart ging razend tekeer, ik voelde de adrenaline in mijn lijf.
Tot ik plots besefte dat mijn lichaam zich in staat van alarm bevond.

Stressrespons van formaat. Poeh.

Waarom triggerde die post mij zo hard?

Omdat ik rode knoppen heb. Zoals iedereen.
Als er op die knoppen geduwd wordt - hetzij door andere volwassenen, hetzij door (je eigen) kinderen - dan schiet je brein in alarmmodus.
Omdat die situatie of dat voorval jou doet herinneren aan een gelijkaardige ervaring uit jouw kindertijd en/of omdat er een of meer basisbehoeften niet vervuld zijn. Je brein detecteert de situatie als onveilig en maakt het lichaam klaar om te vechten of te vluchten.
Het ding is ... de knoppenduwer zelf valt niets te verwijten, hoe makkelijk dat ook zou zijn en hoe beter dat zou uitkomen voor je ego.

Helaas pindakaas.

Omdat ik mij nu meer dan ooit bewust ben van hoe mijn lichaam werkt als de amygdala in mijn hersenen een gevaar detecteert weet ik gelukkig ook hoe ik een stressrespons kan afremmen en zelfs doen verdwijnen.
Maar goed, het is niet omdat ik dat weet dat ik het ook altijd WIL.
Het kan soms zo'n deugd doen om je woede of frustratie te bekoelen op een vreemde, via social media, vanachter je scherm, zonder jezelf te tonen. Of je boosheid of angst uit te werken op je partner of op je kinderen.

De vraag is alleen: lost het iets op?

Ben ik dan vrij van mijn lastig gevoel? Mja, misschien wel.
Maar ik heb de zwaarte of de energie van mijn boosheid wel in een ander zijn bak gekeild.
Is dat dan zo eerlijk?

Stel nu dat ik effectief een tegencommentaar had geschreven, giftig en vol kwaadheid: ben ik dan een haar beter?
Neen. Ik vind van niet. Ik vertoon dan gewoon net hetzelfde gedrag.

Als ik roep op mijn kinderen of op mijn partner, lucht dat dan op?
Zeker wel, gedurende een paar seconden. Maar de seconden die erop volgen zorgen ervoor dat ik mij slecht voel. Dan heb ik spijt dat ik mij zo gedragen heb, dat ik mij zo heb laten gaan, omdat ik hen heb gebruikt als bliksemafleider of pispaal.

Is het niet heilzamer om onze emmer met frustraties, angst en boosheid zelf aan te pakken op een manier die niemand anders schaadt?

Enfin, dat is eigenlijk geen vraag.
You got that, obviously. 🤓

Wat gebeurt er …

… als je roept (letterlijk roepen, of roepen via geschreven woorden: socialemediacommentaren, tekstberichten of e-mail), als je je geduld verliest, als het deksel van jouw pot vliegt, als de stoom uit je oren komt?

De verbinding tussen de verschillende hersendelen is weg.
Er is disconnectie. Je bent wat men noemt tuned out: je reageert puur vanuit emoties en vanuit de stressreacties van je brein: vechten of vluchten.
Op zo'n moment is het niet mogelijk om rationeel of redelijk te zijn omdat je simpelweg geen toegang hebt tot je denkend brein (prefrontale cortex) dat instaat voor logisch denken, rationeel en redelijk zijn, redeneren, organiseren, plannen, impulscontrole, zelfbeheersing en emotieregulatie.

Enter: het geluid van de vallende frank.

Want bij je kinderen gebeurt net hetzelfde als ze overspoeld worden door heftige gevoelens.
Ze roepen en brullen, gooien met spullen, doen broer/zus pijn, barsten in woede of hevig verdriet uit …

Voor hen is het extra lastig en moeilijk om dit te ervaren omdat zij nog geen betekenis kunnen geven aan die gevoelens.
Dat kan voor een kind dus heel verwarrend en best ook wel beangstigend zijn.

Je kind straffen of berispen of overladen met een grote uitleg of een vette preek werkt dan voor geen meter.
Dat is compleet nutteloos in the heat of the moment.
Integendeel, het wakkert de emotionele storm zelfs nog aan.

Waarom?

De stress is op dat moment zo hoog dat je kind je niet kán horen.
Redelijk zijn, de emoties onder controle krijgen, in staat zijn om te luisteren, dat gaat gewoon niet.
Omdat je kind geen toegang heeft tot zijn denkend brein.
Bovendien is de prefrontale cortex bij kinderen nog volop in ontwikkeling, brain under construction, zo je wil. 🚧🧠
Ze hebben ons kalme brein nodig om hun eigen brein te kalmeren en zichzelf te reguleren (= proces van coregulatie).

Wat helpt dan?

Je wil je kind helpen om die ongelooflijke storm aan emoties te bedaren.
Dat lukt niet als je begint te preken, roepen, foeteren, berispen, een lesje te leren.
Dat kan wel door het gedrag van je kind niet persoonlijk te nemen, door zelf kalm en rustig aanwezig te zijn.
Door te ademen, door de gevoelens van je kind met empathie te bevestigen, door niet te veel te zeggen en er simpelweg te zijn.

Bewaar het leermoment voor later, als iedereen zich ontspannen en rustig voelt.
Dan kan je terugkomen op wat er gebeurde en met je kind brainstormen over mogelijke manieren om de volgende keer met eenzelfde uitdaging om te gaan.

Du-hus.

Wat staat ons te doen?

Inzicht krijgen in onze eigen emoties, in de regulatie ervan, onze triggers leren herkennen en detecteren, strategieën leren om om te gaan met stijgende temperatuur in ons hoofd, onze eigen uitbarstingen voor zijn … zodat we op een gebalanceerde en gepaste manier kunnen omgaan gevoelens, ook - en vooral - als ze heftig zijn.

Dat is een stevig proces.
Niet makkelijk. Maar zo leerrijk en vervullend een keer je de positieve resultaten ervan begint te voelen.
Hoe heerlijk zou het zijn om die vaardigheden aan onze kinderen door te geven?

Altijd welgekomen.

🧠+❤️=⚖️
#samenbouwenaaneenemotioneelgezondewereld

📷 foto thumbnail: Stephen Andrews via pexels.com
💌 nieuwsbrief ontvangen? Klik hier.
🤗 Zeer welgekomen in mijn besloten FB-groep Ouderschouders.
👍🏻 Volg en like mijn FB-pagina de volgende 1000 dagen.