Door Adinda 24/01/2021

Falen was geen optie voor mij vroeger.
En in bepaalde omstandigheden is het dat nog steeds niet.

Niet omdat ik niet mocht falen van thuis, integendeel zelfs.
Het is een overtuiging die ik mezelf heb aangeleerd.
Elk kind maakt besluiten over zichzelf en de wereld rondom hem/haar, gebaseerd op de waarnemingen en interpretaties die het heeft. Ik heb ooit besloten dat ik geen fouten mocht maken als voorwaarde om geliefd te zijn, om gezien te worden.

De combinatie van opvoeding en scholing maakte die optie helaas voor mij wel makkelijk.
Dat heeft als gevolg gehad dat ik als (jong)volwassene zo perfectionistisch als de pest was. En niet op een duidelijke manier. Het zat zodanig diep in mijn systeem verweven en toch kon ik het keihard wegsteken.

Nu kijk ik helemaal anders aan tegen fouten maken.
Het is te zeggen: tegen een bepaald aspect ervan.
De eerlijkheid gebiedt mij om te zeggen dat ik het wel nog moeilijk heb.
Fouten maken op zich is geen probleem.
Dat laat ik toe, dat kan ik makkelijk aannemen. Ik kan er met (zelf)liefde en zachte mildheid naar kijken.

Maar. Waar ik nog echt mee worstel is fouten maken die een gevolg hebben voor iemand anders.
Ik kan mezelf nog steeds niet toestaan om iets fouts te doen t.o.v. iemand anders.
En als dat al het geval is geweest, dan loop ik weg, dan laat ik niet meer van mij horen voor een tijd, dan ontwijk ik die mensen, veelal mensen die ik liefheb.

Dat is een voorbeeld van een zeer hardnekkige overtuiging die eigenlijk een traumatische oorsprong heeft die ik niet ken.
Ik heb mezelf ooit de overtuiging eigen gemaakt dat als ik anderen teleurstel - door iets fouts te zeggen of te doen - afgewezen word en dus de liefde van anderen niet waard ben.

En nu dan?

Dit is hoe ik tegenwoordig tegen het maken van fouten aankijk - zéker in theorie 🙈:
Fouten zijn geweldige leerkansen.
Je kan er al-tijd iets mee doen, je kan het gebruiken om van te leren, er kan iets schoons uit voortkomen.

Dat was ooit wel even anders.
Soms raakt het een gevoelige snaar (of een hele harp, allez) en zorgt het voor vecht-, vlucht-, bevries stressreacties.

Ook bij mij.
Het heeft mij jaren gekost om in te zien dat het maken van fouten nodig is om stappen te zetten en successen te ervaren.
Dat fouten maken niet betekent dat je niets waard bent.
Dat fouten maken niet samenhangt met de mate waarin er van jou gehouden wordt, ook al denk je van wel.
Fouten maken is iets positiefs.

Bam.
Fouten maken is eigenlijk heel makkelijk en we doen het allemaal.
Het verbindt ons dus, eigenlijk feitelijk :)

Fouten maken mag.
Fouten maken moet zelfs.
Want zo kan je dingen beter of goed genoeg maken.
Zo kan je leren en groeien.
Streven naar het beste is vermoeiend en eigenlijk bijna onmogelijk.
Streven naar beter of anders, dáár gaat het om.

Hoe kan je de dingen vlotter en makkelijker laten gebeuren?

Door stappen te zetten.
Door te doén.
Of het een stap vooruit of achteruit of zijwaarts is, met een grote omweg of rechtdoor ... dat doet er niet toe.
Als je maar beweegt.

En toch.

Ik gruwel een klein beetje als ik zulke zinnen hoor.
Want ik ben blijkbaar echt niet in staat om het volgende te doen:

“Allez, doétdanutochnekeergewoon.”
“Ge moet daar u gewoon aan zetten!”
”Zo moeilijk is dat niet, ze. Het is gewoon een kwestie van eraan te beginnen."

‘Gewoon’ stappen zetten, los door mijn falingen heen, was - en is nog steeds - voor mij een quasi onmogelijke zaak.
Ik dúrfde niet te falen.
Dat lukte mij niet, ik liet het mezelf niet toe.
Dat komt omdat dat bij mij een soort van gewoonte werd die me ooit als kind heeft beschermd, maar die mij als volwassene helemaal niet meer dient, integendeel.

‘Gewoon’ was in deze betekenis voor mij dus helemaal niet gewoon, maar heel spannend, beangstigend zelfs.
Stappen zetten, vooruitgaan, zichtbaar zijn … er hing - en er hangt nog steeds - een zware lading aan vast.
Met als gevolg dat ik stilstond: freeze. Ik kon niet voor- of achteruit, bleef in mijn comfortzone rondjes zwemmen.
Best aangenaam, daar niet van.
Maar ik werd er niet wild van.
En je weet hoe het gaat met stilstaand water, dat stinkt af en toe een beetje.

Wat ik dus wil zeggen

Uitstelgedrag, gebrek aan initiatief nemen, taken niet afwerken, duizend dingen tegelijk doen en niets rond krijgen, altijd en overal (bijna)te laat komen, geen fut hebben ... gaat niet over niet wíllen veranderen.
Het gaat over niet kúnnen.
Er zit een systemische en/of traumatische oorzaak achter dit gedrag.

Je kan er wel leren mee omgaan.
Door te onderzoeken wat aan de basis ligt van jouw uitstelgedrag kan je gaandeweg de ingeslepen overtuigingen losweken en vervangen door nuttige, helpende gedachten.
Die kunnen op hun beurt nieuwe neurale verbindingen maken en oude patronen op die manier doorbreken.

Er is echter 1 voorwaarde om dit te doen lukken: niet alleen met ‘het hoofd’ werken, maar ook met het lichaam.
Ons lichaam is zo’n machtig en wijs onderdeel van wat ons mens maakt, een deel dat in onze westerse maatschappij veel te weinig aandacht krijgt. Overlevingsstress hoopt zich op in de cellen van ons lichaam.

Eén keer het lichaam in staat is om veiligheid te ervaren nadat overlevingsstress in het lichaam is kunnen oplossen dan zullen deze
zogenaamde ‘karaktertrekken’ langzamerhand geen probleem meer vormen.

Je kan dit samen met een traumatherapeut of een traumageïnformeerde lichaamsgerichte therapeut aanpakken.
Voorbeelden van manieren van werken met trauma die verder gaan dan gesprekstherapie:
* Somatic Experience™ (dr. Peter Levine)
* TRE (Trauma Releasing Exercises)
* EFT (Emotional Freedom Technique)
* Embodiment
* IFS (Internal Family Systems)
* Compassionate Inquiry (dr. Gabor Maté)
* Traumasensitieve mindfulness
* (medische) Qi Gong, Tai Chi, Feldenkraiss

Haal die loep maar boven, Grietje!

We willen graag dat onze kinderen zich niet compleet mislukt voelen wanneer ze een fout maken of wanneer niet alles meteen lukt op de manier zoals ze in gedachten hadden.
En zoals je weet: kinderen doen volwassenen na.
Onbewust en voortdurend.

Dus.
Hoe zit het met jouw faalgedrag?
Hoe kijk jij aan tegen je mislukkingen?
Kan je je fails omarmen, accepteren en doe je er iets mee?
Of schaam je je te pletter, spreek je jezelf vermanend toe, duw je ze liever weg en stop je je acties?

Ik zou zeggen: maak fouten en deel ze met je kinderen.
Doe hen voor dat niets of niemand perfect is, jij ook niet.
Zég het dus niet alleen, maar toon het ook in je eigen gedrag.

Lijstje met tips om beter te falen

#1 Wees je bewust van je innerlijke dialogen wanneer je een fout maakt of wanneer iets door jouw toedoen niet loopt zoals verwacht. Wat is het eerste wat je tegen jezelf ‘zegt’?

#2 Wees openhartig en spreek met je kinderen over de dingen die jij moeilijk vindt/vond, welke fouten je maakte en af en toe nog maakt. En maak het niet te zwaar.

#3 Vertel over hoe jij met fouten en falen omgaat, wat jou helpt, wat jouw strategieën zijn.
Inspireer hen!

#4 Maak opzettelijk een fout, bv. iets morsen of iets verkeerds schrijven of tekenen.
Zeg dan: “Oeps. Hoe kan ik dit nu oplossen?”

#5 Onderzoek je eigen verwachtingen en stel bij indien nodig.

#6 Wees zacht en mild voor jezelf.
Jezelf voor de kop slaan omdat je in de fout ging is echt niet constructief.
Dat helpt niemand vooruit.

#7 Wees mild en zacht voor je medemens; ook voor je kind(eren).
Elke mens, hoe groot of hoe klein ook, is op een bepaalde manier bezig met het omgaan met een eigen innerlijke strijd waarvan je je niet bewust bent.

Uitgevlogen in een winkel

Kijk. Ik ben eens uitgevaren tegen de verkoopster van een kinderschoenenwinkel van wie ik vond dat ze totaal niet professioneel reageerde, dat ze niet luisterde naar mij; ze zette mij onder druk, ik voelde mij in een hoek geduwd.

Dingdingding - alarmbellen aan.
Traumareactie: vluchten. Ik wou weglopen.
Maar dat ging niet, want ik zat daar met een schreeuwende kleuter die per se die te kleine schoenen wilde aanhouden en een andere kleuter die niet weg wilde omdat er zo'n tof speelgoed lag.
Vluchten ging niet dus ik begon te vechten met woorden.
Hoewel ik doorhad dat mijn deksel van de pot vloog kon ik mezelf niet rustig maken.

Gevolg: mijn reactie naar de mevrouw was niet proportioneel.
Oeps. Dikke fout.
Ik heb me wel geëxcuseerd, maar toch, het had niet gehoeven.
Op de terugweg naar huis zei mijn zoon: "Mama, je was precies een beetje boos op die mevrouw."

Toen heb ik uitgelegd dat ik aan het leren ben om 'mijn klep naar beneden te houden' ('flipping the lid’).
En dat dat niet altijd lukt, zoals nu, bij die mevrouw.
Maar dat ik daarop aan het oefenen ben.
In plaats van mezelf voor de kop te slaan en nog eens extra te straffen - iets wat ik vroeger wel deed - neem ik mijn gedrag waar zonder oordeel en leer ik eruit.

Wat. een. verademing.

Ik heb iets geleerd over mezelf uit dat voorval en er is beslist iets schoons uit gekomen: het was de aanzet voor deze blog.

Misschien zorgt mijn falen ervoor (en het openhartig zijn errond) dat jij die van jou ook kan omarmen.

Du-hus:

Let's fail ourselves forward, darlings.

🥳🤩💪🏻

P.S. Ik geloof niet dat luiheid en uitstelgedrag karaktertrekken zijn.
Devon Price ook niet. Een beetje GMTA-achtig, maar hij heeft de academische achtergrond en een ‘dr.‘ voor zijn naam.
Must-read, zijn artikel over dit thema.

Hartjes voor Devon.

💌 Mijn coole nieuwsbrief ontvangen? Klik hier.
🤗 Zeer welgekomen in mijn besloten FB-groep Ouderschouders.
👍🏻 Volg mijn FB-pagina https://www.facebook.com/devolgende1000dagen

Falen is geen optie.