Hoe help je je kind doorheen teleurstelling?
De kinderen (5j. en 7j.) kijken uit naar het weekend.
Veel leuke dingen en mensen op het programma: de komst van de babysit op vrijdagavond, zaterdag komt een vriendinnetje van onze dochter voor het eerst logeren en zondag is er een verjaardagsfeestje van hun nichtje.
En dan wordt moeder ziek.
De babysit wordt afgebeld en het logeerpartijtje wordt uitgesteld.
(en dan heb ik nog niet uitgelegd aan de zoon dat zijn Sint-cadeau nog steeds ergens in een of ander depot staat te staan en dus niet op tijd bij ons zal zijn)
Dat veroorzaakt nogal wat.
Teleurstelling kan voor kinderen een vloedgolf aan emoties veroorzaken.
Dat is voor mijn kinderen niet anders.
Het kot is te klein wanneer de boodschap komt dat het vriendinnetje niet kan komen logeren.
De chaos is groot in haar hoofdje.
Het verdriet en de boosheid van de teleurstelling in vol ornaat aanwezig.
De zoon kijkt mij met donderogen aan en zegt:
“Zeg, mama, wat is dat hier? Eerst mag onze babysit niet komen, nu mag Liv ook al niet komen slapen. Mooi, hoor.”
Och, hij is zo beschermend naar zijn zus.
Ik beaam dat het voor hen echt niet leuk is om deze boodschap te moeten horen.
“Je keek er erg naar uit, hé?” vraag ik aan mijn jongste.
Ze knikt van ja en ze begint te huilen.
40 minuten lang huilt ze hartverscheurend om het verlies van haar verlangen.
Ik heb het gevoel dat alle spanning van de voorbije weken eruit moet.
Er waren nogal wat veranderingen gaande en dat heeft een impact.
Het mag er zijn
Teleurstelling is een gevoel dat er mag zijn, even hard als blijdschap, verlangen of hoop.
En toch, hé.
Terwijl ze op de grond, weg van mij, in een bolletje gedraaid, haar verdriet en boosheid een plek probeert te geven, zit ik op twee meter van haar net hetzelfde te doen.
Mijn eerste reflex is immers: ik wil dat gevoel wegnemen bij haar.
Ik voel de drang om haar gevoel minder zwaar te maken; ik wil het mee helpen dragen, want ik voel haar pijn zo hard.
Niet door te minimaliseren (“Allez, ssshht, het is niets.”), te relativeren (“Er komen nog andere momenten!”) of — godbetert — door haar te wijzen op de verlangens die wél al ingevuld werden. (“Je mag wel dankbaar zijn voor al die keren dat jij kon gaan logeren, hé.”)
Oordelend reageren, dat probeer ik te mijden als de pest.
Alleen maar miserie mee.
Nu goed, niet simpel, want onze generatie werd het met de paplepel ingegeven.
Niet makkelijk om dat zomaar uit mijn systeem te krijgen.
Ik merk dat ik haar wil afleiden — “Heb je misschien zin in pannenkoekjes?”.
Dat ik haar wil opvrolijken — “Zullen we samen iets leuks doen? Een film kijken of zo?”.
Ze reageert nijdig op alles wat ik zeg.
Ik voel mijn tranen prikken. (en ziek zijn helpt niet)
Bijna laat ik mij overhalen om het vriendinnetje toch in huis te halen, want de dochter haalt redelijke argumenten aan.
Ik voel de worsteling in mijn binnenste, mijn eigen verwarring.
En zo bots ik keihard op mijn eigen gevoel van teleurstelling: ik kán haar niet helpen.
Plots besef ik:
“Adinda, dit is het juiste om te doen.
Je laat je kind haar teleurstelling doorvoelen.
Jij bent hier bij haar; je ziet en erkent haar worsteling.
Dat is alles wat ze op dit moment nodig heeft.
Niet te veel woorden, geen truken uithalen om van het gevoel af te komen.
Gewoon aanwezig zijn.
Zo kan zij zélf voelen dat de golf van de emotie opkomt én ook weer wegtrekt; zonder dat jij bent tussengekomen.
En laat die van jou ineens ook maar opkomen en wegtrekken.😉”
Coregulatie 2.0.
Hoe help je je teleurgestelde kind?
Maak contact met empathie en let op de werkelijke boodschap die je meegeeft.
Voor kinderen kan iets heel kleins — zoals iemand anders die het laatste koekje opeet — een tsunami aan onverwachte gevoelens ontketenen.
Bam. Teleurstelling van jewelste.
Plotseling worden ze geconfronteerd met de uitdaging om een heleboel gevoelens tegelijk te verwerken: verdriet, frustratie, kwaadheid, verwarring … terwijl ze hun onvervulde verwachtingen moeten zien te begrijpen.
Dat is veel gevraagd van een kind.
Als we zeggen: "Het is niet erg," sturen we de boodschap: "Jouw gevoelens doen er niet toe."
Als we ons kind proberen afleiden of op te vrolijken, dan zeggen we eigenlijk: "Teleurstelling is ongemakkelijk en lastig en dat moet vermeden worden."
Als we onze handen omhoog doen, met onze ogen rollen en toch ‘toegeven’, sturen we de boodschap: "Jouw teleurstelling is te veel voor mij om te verwerken."
Als je daarentegen met empathie contact maakt, stuur je de boodschap:
"Het is moeilijk om je teleurgesteld te voelen. Ik ben hier bij je terwijl je dit ongemakkelijke gevoel voelt, en we slaan ons er samen wel doorheen."
In plaats van dit, probeer dat
In plaats van je kind te dwingen zijn/haar gevoelens op te kroppen of zijn/haar emoties te verdoven door toe te geven, kun je deze alternatieve zinnen proberen:
In plaats van: "Zet er u over, het is nu zo."
Probeer: "Ik kan zien dat je teleurgesteld bent. Het is lastig als iets niet loopt zoals je het wil, hé?"
In plaats van: "Stop met steeds opnieuw hetzelfde te vragen. Ik heb nee gezegd!"
Probeer: "Ik weet dat je teleurgesteld bent. Je zou echt willen dat ik van gedachten veranderde."
In plaats van: "Als je me nog een keer slaat, kan je in de hoek gaan staan!"
Probeer: ”Je mag boos zijn over mijn beslissing, maar slaan is niet oké. Wil je graag een knuffel?"
In plaats van: "Het is tijd ! Zie dat ik niet tot drie moet tellen, hé!"
Probeer: "Je zou willen dat we hier langer konden blijven. Het is moeilijk om weg te gaan van leuke plekken, hé."
In plaats van: "Bedankt om heel onze dag te verpesten, hoor!"
Probeer: "Je lijkt nog steeds erg teleurgesteld dat het feest niet doorging. Ik begrijp het. Dat is een moeilijk gevoel, hé."In plaats van: "Allez kom, ik heb geen zin in jouw gebrul. Hier." (je geeft bv. alsnog het speelgoed)
Probeer: "Ik weet dat je dat speelgoed echt wilde. Het is zo moeilijk als we niet krijgen wat we willen."
In plaats van: "Oh, je ballon is geknapt. Hier, neem een ijsje."
Probeer: "Oh nee, hoe stom! Je hebt niet lang met die ballon kunnen spelen, hè?"
Iets met theorie en praktijk
Reageren met empathie lijkt in theorie uiteraard een geweldig idee, maar toch blijkt het eerder moeilijk om in de praktijk te brengen.
Wanneer je getriggerd wordt door wat je kinderen zeggen of doen, dan kost het doorgaans veel meer moeite om rustig en empathisch te reageren.
Dat komt omdat je reageert op iets wat binnen in jou gebeurt.
Iets raakt jou, je neemt het persoonlijk en je gaat vechten (bitsig reageren, defensief zijn) of vluchten (weglachen, relativeren, minimaliseren, verdoven, het slachtoffer zijn).
Dat is je brein dat jou probeert te beschermen.
Voor mij is de teleurstelling van mijn kinderen bijvoorbeeld een van de moeilijkste emoties om mee om te gaan.
Hoe komt dat?
Omdat teleurstelling een emotie is die bij mij extra binnenkomt.
Ik heb nog iets te doen met mijn eigen gevoel van teleurstelling, want het herinnert mij aan iets wat voor mij zelf ooit heel pijnlijk was. Het raakt mij keer op keer.
Maar.
Hoe meer inzicht ik heb in mijn eigen kwetsuren, mijn triggers en patronen, hoe dichter ik bij mijn kinderen hun gevoelens kan staan zonder dat het mij overweldigt, hoe meer ik mijn kinderen hun gevoelens ook kan ‘laten zijn’.
Daardoor kan ik de worsteling van mijn kinderen nu ook meer zien als wat het feitelijk is: een worsteling van hén.
Ik reageer niet meer (meteen) op de interne reactie die ik voel bij mezelf.
Wat maakt dat het voor ons volwassenen soms zo moeilijk is om ons kind zich teleurgesteld te laten voelen?
Wie weet herken je 1 of meer van deze gedachten, gevoelens of overtuigingen:
Ik heb het gevoel dat mijn kinderen misbruik van me maken.
Ik voel me niet gewaardeerd.
Ik voel me machteloos.
Ik weet geen andere manier om te reageren.
Mijn eigen ouders hebben me nooit toegestaan om teleurstelling te uiten.
Ik voel me ongemakkelijk wanneer mijn kinderen overstuur zijn.
Ik weet niet hoe ik mijn kinderen moet troosten.
Mijn partner geeft hen alles wat ze willen; nu verwachten ze het ook van mij.
Ik ben gefrustreerd dat ik dit uit de hand heb laten lopen.
Ik weet niet hoe ik met mijn eigen teleurstelling moet omgaan.
Eens je 1 of meer triggers hebt geïdentificeerd, kun je beginnen met ze te doorgronden - alleen, met een vertrouwde vriend of vriendin, of met een therapeut of coach.
Wanneer je met zachtheid en zelfcompassie naar jezelf en je eigen triggers kan kijken - en ze op termijn misschien zelfs kan uitschakelen - kun je veel empathischer reageren op je kind als het zich teleurgesteld / kwaad / machteloos / alleen … voelt.
Niet gemakkelijk. Maar ook niet onmogelijk.
En zo bevrijdend.
Never not learning!
💌 nieuwsbrief ontvangen? Klik hier.
🤗 Zeer welgekomen in mijn besloten FB-groep Ouderschouders.
👉🏻Volg mijn FB-pagina De volgende 1000 dagen.